Avukatlık hizmeti, hukuki bilgi ve akademik eğitim gerektiren bir alandır. Avukattan danışmanlık hizmeti almak, herhangi bir kişi, kurum ya da kuruluşa dava açmak, herhangi bir alanda hukuki işlemlerin yürütülmesini talep etmek gibi durumlarda bu hizmet karşılığında bir ücret ödenir. Bu ücret de avukat vekalet ücretidir. Türkiye’de avukat vekalet ücreti çeşitli yasal düzenlemelere göre belirlenir.
Bir avukatın müvekkili adına yürüttüğü hukuki işlemler, davalar ya da danışmanlık hizmetleri karşılığında aldığı ücret “avukat vekalet ücreti” olarak adlandırılır. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu kapsamında avukat vekalet ücreti sadece avukatın sunduğu hizmetin karşılığı değil aynı zamanda hukuki bilgi ve sorumluluğunun da karşılığıdır.
Vekalet ücreti iki şekilde belirlenebilir:
Avukat ile müvekkili arasında bir sözleşme yapılır. Bu sözleşme çerçevesinde avukat vekalet ücretinin miktarı ve ödeme koşullarına dair bilgiler yazılı olarak belirtilir. Yasalar kapsamında olmak kaydıyla avukat ile müvekkili arasında yapılan anlaşma çerçevesinde ücret serbestçe belirlenebilir.
Yasal tarifeye göre avukat vekalet ücreti belirlenebilir ve bu durumda Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi dikkate alınır. Bu tarife her yıl Türkiye Barolar Birliği (TBB) tarafından yayımlanır. TBB tarafından yayımlanan ücret ise alt sınırı ifade eder. Avukat, sunduğu ya da sunacağı hizmete göre alt sınırın altında ücret talep edemez ancak daha yüksek bir ücret talebinde bulunabilir.
Vekalet ücretinin yasal dayanağı, Avukatlık Kanunu’nun 164. Maddesidir. Bu maddeye göre;
Avukatlık asgari ücret tarifesi, dava türüne göre avukatlık hizmetinin karşılığı olarak ödenmesi gereken asgari ücretidir. Bu ücret tarifesi, Türkiye Barolar Birliği tarafından her yıl güncellenir ve Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girer. Avukatlık asgari ücret tarifesinin tüm Türkiye’de geçerli olduğunu, illere ve ilçelere göre değişiklik yapılamadığını belirtelim. Türkiye’nin her bölgesinde avukatlar bu asgari ücretin altında bir ücret karşılığında hizmet veremezler. Ancak üzerinde bir ücret talebinde bulunabilirler.
Vekalet ücretinin hesaplanmasında birkaç temel unsur göz önünde bulundurulur. Bu unsurlar şöyledir:
Hukuki süreçler kimi zaman oldukça karmaşık ve uzun soluklu olabilir. Dava türüne göre zorluk dereceleri de farklıdır. Aynı zamanda hem dava türü hem de dava konusu, avukatların ne kadar mesai yapacaklarını da belirleyen unsurlardır. Bu nedenle dava türü ve zorluğu, avukat vekalet ücreti hesaplamasında dikkate alınan temel faktörlerin başında gelir.
Bazı davalarda dava değeri de avukat vekalet ücreti hesaplamasında dikkate alınır. Özellikle maddi tazminat ve alacak davalarında bu durumun önemli olduğunu belirtelim. Ücretler bu gibi durumlarda dava değerinin belirli bir yüzdesi üzerinden hesaplanır.
Mahkeme aşaması, avukat vekalet ücreti hesaplaması kapsamında dikkate alınan bir unsurdur. Örneğin davanın istinafta ya da Yargıtay’da görülmesi, avukatların sorumluluklarının daha da artmasını beraberinde getirir. Bu nedenle mahkeme aşaması da ücret üzerinde etkilidir.
Müvekkil ile avukat arasında bir yazılı sözleşme yapılması mümkündür ve sözleşme ile farklı hesaplama yöntemleri belirlenebilir. Örneğin davanın kazanılması durumunda “başarı primi” ödenmesi sözleşmede yazılı olabilir.
Baro tarifesi, TBB tarafından her yıl belirlenen Avukatlık Asgari Ücret Tarifesidir ve bu da ücret belirlemesinde dikkate alınmalıdır. Çünkü tarife ile ücretin alt sınırı belirlenir.
