Evlilik birliği sonlandırılmak istendiğinde resmi kanallardan bunun gerçekleştirilmesi zorunludur. Mahkeme kararı ile evlilik birliğinin sonlandırılması gerekirken kanun koyucu bunu zorunlu tutar.
Aile birliğinin korunması açısından hukuk kuralları aracılığı ile ailenin zarar görmesi engellenmeye çalışılır. Bundan dolayı da eşler ayrılık kararı aldıkları takdirde Aile Mahkemesi’ne müracaat etmek sureti ile bunu resmileştirmek zorundadır. Eşler evlenirken hür iradeleri ile karar verebilirken ayrılık söz konusu olduğunda bunu devletin kurumları aracılığı ile ve resmi olarak yapmak zorundadır.
Boşanma davaları anlaşmalı veya çekişmeli olarak görülen davalardır. Her iki davanın görülme süreçleri farklıdır. Çekişmeli boşanma davaları uzun sürer, karmaşık ilerleyen dava türleri arasındadır.
Anlaşmalı boşanma davaları ise daha hızlı sonuçlanması, eşlerin daha az yıpranması ve çocukların dava sürecinden nispeten daha az etkilenmesi ile sonuçlanan ve tarafların anlaşma sağlayarak boşandığı dava türleri arasındadır.
Boşanma sırasında mal paylaşımı tarafların evlilik birliği sürerken edindikleri malların bölüşülmesi esasından hareketle gerçekleştirilmektedir. Evlilik öncesinde edinilmiş mallar mal paylaşımı kapsamında yer almaz.
Mal paylaşımı yapılacağı zaman eşlerin kişisel eşyaları buna dahil edilmez. Eşlerin 3. Kişilerden alacağı olan manevi tazminat alacakları, eşlerden birinin kişisel kullanımına yönelik eşyalar paylaşıma dahil edilmeyenler arasındadır. Eşler kişisel mallarını aldıktan sonra edinilmiş malları yarı yarıya paylaşır.
Boşanmada mal paylaşımı davası açılacağı zaman süresi içinde bu başvuruların yapılması gerekir. Aksi durumda dava zamanaşımı süresi sebebi ile hak kaybı yaşanabilir.
Boşanmada mal paylaşımı davası boşanma davası kesinleştikten sonra 10 yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Uygulama sırasında boşanma davasından ayrı bir dava açmak sureti ile hareket edilir. Mahkeme boşanma davası kesinleştikten sonra bu davayı göreceği için boşanma davasının kesinleşmesini beklemek daha uygun bir yaklaşımdır.
Anlaşmalı boşanma davası eşlerin ortak karar alarak asgari müşterekler üzerinde fikir birliğine vardığı dava türüdür. Bu tür davalar görülmeden önce dava dilekçesine ek olarak anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanır.
Aile Mahkemesi tarafından görülecek olan boşanma davasında hakim tarafların irade beyanlarını sözlü olarak da duymak ister. Anlaşmalı boşanma protokolüne yazılan irade beyanı ayrıca sözlü olarak da ifade edilir.
Anlaşmalı boşanma protokolü mahkemeye sözlü olarak sunulacağı zaman zapta geçirilmesi gerekir. Taraflar; çocukların durumu, mal paylaşımı, velayet, ortak konutun ne olacağı, nafaka veya tazminat gibi çeşitli konularda anlaşmalı boşanma davalarında dava öncesinde bir araya gelerek protokolü imzalar.
Bu süreçte hukuki destek alınması ileride ortaya çıkabilecek sorunların önlenebilmesi açısından önemlidir. Taraflar ortak kararlarını anlaşmalı boşanma protokolünde beyan ederken tüm ayrıntıların eksiksiz ve tam olarak yazılması ileride çıkabilecek sorunları önleyebilmek açısından önemlidir.
Anlaşmalı boşanma davasında mal paylaşımı yapılırken tarafların arzusu ve özgür iradesi dikkate alınır. Anlaşmalı boşanma protokolünde yer verilen şekli ile mal paylaşımı yapılabilir. Taraflar dilerse malları yarı yarıya bölüşebilir. Başka bir paylaşım oranına göre de bu bölüşme yapılabilir. Eşlerden dileyen taraf tüm haklarından da feragat etme özgürlüğüne sahiptir.
Mal paylaşımı davası açmaktan feragat edileceği zaman bunun da protokolde yer alması gerekir. Anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanırken tarafların mal paylaşımı yaptığına dair açık bir ibare olmaması durumunda anlaşmalı boşanma kararı kesinleştikten sonra 10 yıl dava zamanaşımı süresine uyulması gerekir.
Mal paylaşımı davası açmak isteyen taraf 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde dava açarak bu hakkını talep edebilir. Anlaşmalı boşanma davaları çekişmeli boşanma davalarına kıyasla daha kısa sürede sonuçlanan ve tarafların daha az yıpranmasına olanak tanıyan davalardır.
Bu tür bir davanın sonuçlanma süresi yaklaşık olarak 1-3 ay aralığında olurken çekişmeli boşanma davalarında problemin boyutuna ve anlaşmazlığın sebebine bağlı olarak süre uzar. Çekişmeli boşanma davaları 1-3 yıl aralığında sonuçlanabilen ve karmaşık süreçlerin yaşandığı davalardır. Anlaşmalı boşanma davasında ise taraflar önceden aralarında karar vermek sureti ile hareket eder.
Aldıkları kararları yazılı olarak beyan edecekleri zaman da anlaşmalı boşanma protokolü hazırlayarak bunu dava dilekçesi ile mahkemeye sunarlar. Aile Mahkemesi’ne sunulan bu evraklardan sonra da ilk duruşmada herhangi olumsuz bir gelişme olmadığı takdirde boşanma kararı kesinleşir.
