Türkiye Cumhuriyeti Anayasası m. 22 uyarınca haberleşme özgürlüğü kişilere tanınmış bir hak olarak hüküm ve güvence altına alınmıştır. Anayasanın güvencesinde olan bu hak ihlal edildiğinde TCK 132 uyarınca cezalandırılır.
İki ya da daha fazla kişi çeşitli iletişim kanallarını kullanarak haberleşirken bunun dinlenmesi, kaydedilmesi, okunması veya ifşa edilmesi suç teşkil eder. Haberleşme sırasında kişiler bunun başkaları tarafından bilinmeyeceği inancına göre hareket eder.
İletişim kanalları arasında ise telefon, mektup, telgraf, internet veya faks yer alabilir. Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu TCK 132. Madde kapsamında özel hayata ve hayatın gizli alanına karşı suçlar başlığı altında düzenlenir.
Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu başka bazı suçlarla sıklıkla karıştırılır. Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi, kayda alınması ve ifşası suçu, özel hayatın gizliliği suçu, kişisel verilerin kaydedilmesi suçu, kişisel verilerin ele geçirilmesi-yayılması ya da başkasına verilmesi suçu ve bilişim suçları bu suçtan ayrı ele alınan suçlar arasındadır.
Bu suçun unsurları arasında iki ya da daha fazla kişinin elverişli araçlar kullanmak sureti ile haberleşme gerçekleştirmesi yer alır. Suçun konusunu ilgilendiren haberleşmenin bazı özellikler taşıması gerekir. Öncelikle bu fiil 2 veya daha fazla kişi arasında gerçekleştirilmiş olmalıdır. Haberleşme aleni bir şekilde yapılmamış olmalıdır.
Kişilerin haberleşmenin gizli kalacağı yönünde bir inancı ve kanaati olmalıdır. Haberleşme özel hayata yönelik olmak zorunda değildir. Buna ilaveten bir sır içermesi de gerekmemektedir.
Sözlü veya yazılı duygu aktarımı biçiminde gerçekleşmiş olması yeterlidir. Kullanılan araçların haberleşme için elverişli özellikler taşıması zorunludur. İnternet kullanılarak çeşitli sosyal medya hesapları üzerinden yapılan haberleşme sırasında aleni olmadan yapılan tüm haberleşmeler için de dinleme, okuma, kaydetme fiilleri suç olarak kabul edilmektedir.
Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunda fail iki ya da daha fazla kişi arasında vuku bulan haberleşme eylemini özel bir gayret sarf ederek ve uygun araçlar kullanmak sureti ile dinler ya da okur.
İki kişi arasındaki telefon görüşmelerinin uygun araçlarla dinlenmesi bu suçu oluşturur. İki kişi arasında haberleşmeye elverişli kanallar üzerinden gerçekleştirilen yazışmaların okunması da suçtur.
Suçun temel şekli dinleme ve okuma yolu ile olurken bu durumda verilecek ceza 1-3 yıl aralığında hapis olabilir. İki ya da daha fazla kişi arasında aleni olmadan gerçekleştirilen haberleşme üçüncü kişi tarafından kayda alınırsa suç nitelikli hale gelir. Suçu nitelikli hale getiren unsurların varlığı durumunda ise ön görülen cezalarda artışa gidilir.
Haberleşme kayda alındığında okunmasının ya da dinlenmesinin bir önemi yoktur. Kayda alınmış olması suçun oluşmasında yeterli bir sebeptir. Bu kaydın anlaşılır olup olmadığına da bakılmaz.
Üçüncü bir kişi en az iki kişi arasındaki haberleşmeyi kayda alırsa bu durumda verilecek hapis cezasında da artış olur. 2-6 yıl aralığında hapis cezası kayda alınmak sureti ile haberleşmenin gizliliğinin ihlali suçunda ön görülür.
Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunda ceza artışına gidilmesinde çeşitli sebepler geçerli olur. Suç kamu görevlisi tarafından işlenirse cezada artış söz konusudur. Kamu görevlisi görevinden kaynaklanan yetkilerini kullanarak bu suçu işlerse yarı nispette verilen cezada artışa gidilir. Belli bir mesleğin ya da sanatın sunduğu imkanlardan yararlanılarak suç işlenirse verilen ceza 1/2 oranında artar.
Hükümün açıklanmasının geri bırakılması kararı haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu için verilebilir. Bu sayede sanık hakkında hükmedilen ceza, belirli denetim süresine tabi olmak koşulu ile ve koşullar yerine getirildiği takdirde hiçbir sonuç doğurmadan ortadan kalkar.
Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu işlendiğinde ceza ertelemesi de mümkündür. Bu durumda hükmolunan cezanın cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vaz geçilir. Sanık belirli bir denetim süresine tabi olurken bu süreyi de sosyal hayatın içinde geçirebilir. Süreçte sanığın iyi halli olması koşulu aranır. Bu sayede ceza infaz edilmiş sayılacaktır.
Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu işleyen faile belirli koşullarda adli para cezası uygulanabilir. Adli para cezası tek başına ya da hapis cezası ile uygulanabilen bir yaptırımdır.
