Veraset ilamı, murisin mirasçılarını ve mirasçıların, miras üzerindeki paylarını gösteren mirasçılık belgesidir. Veraset ilamı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun “Mirasçılık Belgesi” başlıklı 598’inci maddesinde düzenlenmiştir. İşbu ilam, murisin, yani miras bırakanın ölümünü takiben çıkartılan, mirasçıları ve pay oranlarını gösteren belgedir. Veraset ilamı için sulh hukuk mahkemelerine başvurulabileceği gibi noterlikler üzerinden de mirasçılık belgesi talep edilebilir.
Veraset ilamı talebi, sulh hukuk mahkemelerine ve noterliklere yöneltilir. Ancak, nüfus kayıtlarında muğlaklık veya hata olması ya da soybağının belirlenmesinde netlik olmaması halinde, noterlikler kanalıyla veraset ilamı düzenlenmesi mümkün değildir. Mirasçılık belgesi istemi için herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süre öngörülmemiştir; işbu belge, süre şartına bağlı olmaksızın, ölümün gerçekleşmesi ve nüfus kayıtlarına işlenmesinin ardından her zaman talep edilebilir
Mirasçılık belgesi, murisin yasal mirasçısı olduğunu ileri süren ve ispat eden kişilere verilir. Veraset ilamı talep edebilecek kişiler şunlardır:
Çeşitli sebeplerden dolayı hukuki yararlarının bulunduğunu ileri sürerek;
Mirastan mahrum bırakılan, yani ıskat olan, mirastan feragat yoluna giden veya reddi mirasta bulunan kişilerin mirasçılık belgesi isteminde bulunma hakkı mevcut değildir. Zira, bahse konu kişilerin mirasçılık hakkı ve sıfatları yoktur. Fakat, mirastan kısmi feragat eden, kısmen ıskat edilen veya kısmi ret yoluna giren kişiler mirasçılık sıfatını tamamen kaybetmemiş oldukları için mirasçılık belgesi talebinde bulunabilirler. E – devlet kapısını kullanarak mirasçılık belgesi sorgulamak için buraya tıklayabilirsiniz.
Veraset ilamı istemiyle açılan davalar, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.598 ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu m.383 uyarınca sulh hukuk mahkemelerinin görev alanına girer. Bununla birlikte, 3402 sayılı Kadastro Kanunu m.25 düzenlemesi gereği, kadastro mahkemeleri de veraset ilamı verebilir. Kadastroya ilişkin mirasçılığa dair oluşan uyuşmazlığın çözülmesi amacıyla, talep edilmesi durumunda veraset ilamı verilmesi zorunludur.
Murisin son yerleşim yer mahkemesi, veraset ilamı talepli davalarda kesin yetkili mahkemedir. Bununla birlikte, mirasçıların yerleşim yeri mahkemesi de bahse konu davada yetkilidir. Zira, mirasçılık belgesi verilmesine ilişkin davalar, çekişmesiz yargı işlerindendir. Çekişmesiz yargı işlerine ilişkin istemde bulunan kişi veya ilgilerin ikametgahı mahkemesi de yetkili mahkemedir. Son olarak, mirasçılık belgesi talebinde noterliklerin durumunu izah edelim.
Hak sahipleri, noter kanalıyla da veraset ilamı talebinde bulunabilir. Ancak, veraset ilamı verilmesinin yargılamayı gerektiriyor olması, nüfus kayıtlarının mirasçılık belgesi verilmesinde yeterli olmaması, ilamın yabancı uyruklu kişilerce talep ediliyor olması hallerinde noterlikler aracılığıyla mirasçılık belgesi verilmesi mümkün değildir. Mirasçılık belgesi istemi başta olmak üzere, miras hukuku iş, uyuşmazlık ve davalarında avukat yardımına başvurmak, hak ve menfaat kaybını önlemek adına en doğru yaklaşımdır.
